Van wanprestatie is sprake als er een schadevergoeding kan worden gevorderd in verband met de schending van een overeenkomst tussen twee partijen. Als de overeenkomst is geschonden, kan de overeenkomst echter niet zomaar beëindigd worden. In dit blog leest u onder welke voorwaarden u de overeenkomst kunt ontbinden en/of schadevergoeding kunt vorderen.
Wat is een wanprestatie (betekenis)?
Wanprestatie betekent dat iemand zijn contractuele verplichting niet, gedeeltelijk of niet goed nakomt. Er kunnen verschillende gevolgen aan een wanprestatie vastzitten. Zo kan er een schadevergoedingsplicht ontstaan of kan de wederpartij alsnog worden verplicht de overeenkomst na te komen. Een andere optie is dat de verplichtingen uit de overeenkomst kunnen worden opgeschort.
Wanprestatie artikel in de wet (art. 6:74 BW)
Art. 6:74 BW bepaalt dat iemand die een overeenkomst niet nakomt, verplicht is om de schade die daaruit voortvloeit, te vergoeden. De tekortkoming moet wel toerekenbaar zijn (bijvoorbeeld door schuld of risico) en er moet sprake zijn van verzuim.
Vormen van tekortkoming in de nakoming die leiden tot wanprestatie
De belangrijkste vormen van tekortkomingen die kunnen leiden tot wanprestatie zijn:
- Niet-nakoming;
- Te late nakoming;
- Ondeugdelijke nakoming;
- Gedeeltelijke nakoming;
- Schending van nevenverplichtingen.
Inspanningsverplichting of resultaatsverplichting
Om te beoordelen of er sprake is van een tekortkoming, wordt er onderscheid gemaakt tussen een inspanningsverplichting en een resultaatverplichting. Bij een inspanningsverplichting wordt er gekeken of een partij zich voldoende heeft ingespannen om een bepaald resultaat te bereiken (bijvoorbeeld een arts die probeert zijn patiënt te genezen). Bij een resultaatsverplichting wordt gekeken of een bepaald resultaat is behaald (bijvoorbeeld een aannemer die een bepaald project dient op te leveren).
Tekortkoming bij inspanningsverplichting
Bij een inspanningsverplichting is er sprake van een tekortkoming als de schuldenaar zich niet voldoende heeft ingespannen. In veel beroepsgroepen geldt er een zorgplicht. Bijvoorbeeld belastingadviseurs en advocaten moeten de zorgvuldigheid, deskundigheid of inzet betrachten die onder de omstandigheden van hem verwacht mogen worden. Ook is er sprake van een tekortkoming als de normale professionele standaard niet is gevolgd die in de branche gebruikelijk is.
Toerekenbaarheid en overmacht
Soms kan een tekortkoming de schuldenaar niet worden toegerekend. Namelijk als een tekortkoming buiten de schuld van de schuldenaar is ontstaan en deze ook niet voor zijn risico komt, dan is er sprake van overmacht. Een tekortkoming komt voor risico van de schuldenaar wanneer de oorzaak van de tekortkoming volgens de wet, de overeenkomst of de verkeersopvattingen voor zijn rekening moet komen. De schuldenaar zal moeten bewijzen dat de tekortkoming hem niet is toe te rekenen.
Verzuim
Voor aansprakelijkheid op grond van wanprestatie, is verzuim vereist. Alleen als de nakoming blijvend onmogelijk is, is de schuldenaar rechtstreeks in verzuim en kan de schuldeiser meteen een schadevergoeding vorderen. In de andere gevallen treedt verzuim pas in als de schuldeiser een ingebrekestelling heeft gestuurd.
Ingebrekestelling met een sommatiebrief
Een ingebrekestelling is een schriftelijke aanmaning, waarin u de wederpartij nog een redelijke termijn geeft om de gemaakte afspraken na te komen. Als de wederpartij dit niet doet, dan is hij in verzuim vanaf het moment dat de redelijke termijn is afgelopen (art. 6:82 BW). In ons artikel over ingebrekestelling vindt u tevens een voorbeeldbrief.
Ontbinding van de overeenkomst na een wanprestatie
Als de schuldenaar na de redelijke termijn van de ingebrekestelling nog steeds zijn verplichting niet nakomt, dan kan de overeenkomst worden ontbonden. De gevolgen van ontbinding zijn dat de contractuele verplichtingen vervallen en dat er een schadevergoeding gevorderd kan worden.
Schadevergoeding bij een wanprestatie
Als er sprake is van wanprestatie kan de schuldeiser de overeenkomst ontbinden en in plaats van nakoming een schadevergoeding vorderen. Voor een recht op schadevergoeding moet er wel een causaal verband bestaan tussen de wanprestatie en de schade.
Schuldeisersverzuim
Het kan ook zijn dat de schuldenaar niet kan nakomen, terwijl de oorzaak hiervan ligt bij de schuldeiser. We spreken van schuldeisersverzuim als de schuldeiser niet meewerkt of de prestatie onmogelijk maakt, tenzij de oorzaak van de verhindering hem niet kan worden toegerekend. Is er sprake van schuldeisersverzuim, dan komt de schuldenaar niet in verzuim te verkeren en is er geen sprake van wanprestatie.
Handelen bij onduidelijke inhoud in een overeenkomst
Soms is er onduidelijkheid over de prestaties of verplichtingen die een schuldenaar volgens de overeenkomst had. Er is bijvoorbeeld aangegeven dat er een “tijdige levering” zou plaatsvinden, maar dit is niet geconcretiseerd. Volgens de rechtspraak dient bij onduidelijkheid het Haviltex-criterium te worden gehanteerd. Dit houdt in dat er niet alleen naar de letterlijke tekst van de overeenkomst moet worden gekeken, maar ook naar de bedoeling van partijen en wat zij redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.
Voorbeelden van wanprestaties
Een aantal voorbeelden van wanprestatie:
- Een product voldoet niet aan de afgesproken kwaliteit of specificaties. Dit wordt ook wel non-conformiteit genoemd;
- Afgesproken is dat een partij goederen voor een specifieke datum wordt geleverd, deze datum wordt echter overschreden;
- Een factuur wordt niet binnen de betalingstermijn voldaan.
Advies van een advocaat en procederen bij een wanprestatie
Heeft u naar aanleiding van dit blog nog vragen over wanprestatie of wilt u rechtsbijstand bij het ontbinden van een overeenkomst en het vorderen van een schadevergoeding? Wij hebben veel ervaring op het gebied van wanprestatie en procederen daar ook over.
Via het contactformulier kunt u vrijblijvend een oriënterend gesprek inplannen met een gespecialiseerde advocaat van Defenz Advocaten.
