Wat is werkweigering? Wanneer is werkweigering geoorloofd? En wat zijn de gevolgen ervan? In dit blog gaan we hier nader op in.
Wat is werkweigering?
Een werknemer is verplicht om instructies van de werkgever op te volgen (art. 7:660 BW). Als de werknemer bepaalde instructies niet opvolgt, dan spreken we van werkweigering. Niet alle instructies hoeven echter te worden opgevolgd. Wanneer er sprake is van werkweigering, hangt af van de omstandigheden van het geval.
Wat valt onder werkweigering?
Het instructierecht van de werkgever reikt zover dat de opdracht wel redelijk moet zijn en tot het takenpakket van de werknemer behoort. Hierbij wordt een belangenafweging gemaakt tussen de noodzaak van de opdracht en het bezwaar van de werknemer.
Wat betreft de instructies wordt er een onderscheid gemaakt tussen werkvoorschriften en voorschriften ter bevordering van de goede orde in het bedrijf.
Werkvoorschriften
Werkvoorschriften zijn voorschriften die direct betrekking hebben op de werkzaamheden. Weigering van deze instructies weegt zwaar, omdat dit direct van invloed kan zijn op de dienstverlening of gevaarlijke omstandigheden kan opleveren. Voorbeelden zijn het schenden van een procedure over kwaliteitscontrole of het zich niet houden aan werkinstructies over hoe een machine bediend moet worden.
Ordevoorschriften
Ordevoorschriften wegen wat minder zwaar als het gaat om werkweigering. Dit zijn instructies die betrekking hebben op de goede gang van zaken binnen het bedrijf. Een overtreding hiervan zal in de regel niet meteen leiden tot ontslag. Voorbeelden hiervan zijn afspraken over pauzes en het dragen van bedrijfskleding.
Wanneer is het geoorloofd?
Er zijn verschillende situaties te bedenken wanneer werkweigering geoorloofd is:
- Als het opvolgen van instructies direct gevaar oplevert voor de gezondheid of de veiligheid van de werknemer;
- Als de instructies in strijd zijn met de wet;
- Als de instructies gaan om werk wat niet in de arbeidsovereenkomst staat;
- Als de werknemer gewetensbezwaren heeft;
- Als de werknemer om gezondheidsredenen het werk niet kan uitvoeren;
- Als de werkgever structureel geen of te weinig loon betaalt.
Wat zijn de gevolgen?
Afhankelijk van de ernst van de situatie en de omstandigheden zijn er verschillende instrumenten voor de werkgever om de werknemer te bestraffen. Zo kan hij een officiële waarschuwing geven, het loon opschorten (7:628 BW), de werknemer tijdelijk schorsen en, als de werkweigering ernstig genoeg is, overgaan tot ontslag of ontslag op staande voet.
Ontslag door werkweigering
Bij werkweigering kan de werkgever ontslag vragen bij het UWV of de kantonrechter. Partijen kunnen ook besluiten om met wederzijds goedvinden uit elkaar te gaan met een vaststellingsovereenkomst.
Ontslag op staande voet door werkweigering
Hardnekkige werkweigering kan worden aangemerkt als verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer en kan dus zelfs een dringende grond voor ontslag opleveren, oftewel een ontslag op staande voet. De werkgever zal echter een zorgvuldig onderzoek moeten instellen naar de werkweigering en hiervoor overtuigend bewijs moeten leveren, wil een rechter hierin meegaan. Ook moet de werknemer duidelijk gewaarschuwd zijn. Bent u het niet eens met het besluit? Dan kunt u ontslag op staande voet aanvechten.
Veelgestelde vragen
Valt ziekmelden onder het weigeren van werk?
Als een werknemer wegens ziekte niet werkt, is er geen sprake van werkweigering. Als een werknemer zich ziek meldt zonder dat er een medische reden is, dan kan dit wel worden aangemerkt als werkweigering. Een arboarts of het UWV kan beoordelen of iemand zich al dan niet terecht heeft ziekgemeld.
Wat als de werknemer niet op komt dagen bij het werk?
Als een werknemer niet komt opdagen bij het werk zonder geldige reden, dan kan dit worden gezien als werkweigering. Het moet dan wel gaan om bewust niet komen opdagen. Anders is het als er sprake is van een onvoorziene gebeurtenis, zoals vastzitten in het verkeer.
Mag werknemer werk weigeren op een vrije dag?
Of u als werknemer werk mag weigeren op uw vrije dag hangt af van de omstandigheden en van wat er is afgesproken in de arbeidsovereenkomst of cao en of de vrije dag contractueel is vastgelegd. Als er een wijzigingsbeding is opgenomen in het contract of de cao, dan mag de werkgever zelfs zonder uw toestemming uw werktijden veranderen, mits hij daar een belangrijke reden voor heeft (zoals een reorganisatie).
Mag de werkgever loon van werknemer inhouden bij werkweigering?
Als een werknemer zonder geldige reden weigert te werken, mag de werkgever loon inhouden (art. 7:628 BW). Het is echter wel aan de werkgever om te stellen en te bewijzen dat het niet verrichten van arbeid voor risico van de werknemer komt.
Mag werknemer weigeren overuren te maken?
Of een werknemer mag weigeren om overuren te maken, hangt ook weer af van de omstandigheden van het geval en over wat er is afgesproken in de arbeidsovereenkomst en de cao.
Heeft het weigeren van werk invloed op de WW?
Als er ontslag volgt naar aanleiding van de werkweigering, dan hangt het van de omstandigheden af of u recht heeft op WW. Als er een ontslag op staande voet volgt, dan is er sprake van verwijtbare werkloosheid en heeft u geen recht meer op WW.
Neem contact op met een arbeidsrecht advocaat van Defenz Advocaten
Heeft u naar aanleiding van dit blog vragen of wilt u bijstand bij een loonstop of een ontslag van een advocaat? Neemt u vrijblijvend contact op met Defenz Advocaten en er zijn meerdere specialisten die u hierin kunnen bijstaan.
